بررسی و تحلیل عوامل تولید دانه های روغنی

با توجه به نقش بهره وری در رشد اقتصادی و کاهش هزینه های تولید، انجام مطالعات در این زمینه به منظور تعیین جایگاه بهره وری در اقتصاد بخش کشاورزی ضروری می نماید. با توجه به اینکه روغنها بعد از غلات مهمترین منبع انرژی در تغذیه انسان محسوب می شوند و در حال حاضر اقتصاد ایران بیش از 80 درصد به واردات انواع روغنها و دانه های روغنی وابسته است، اهمیت دانه های روغنی در بخش کشاورزی را نشان می دهد. این مطالعه با هدف بررسی بهره وری کل عوامل تولید و کارائی فنی در تولید دانه های روغنی (سویا، کلزا و آفتابگردان) انجام می شود. روش محاسبه بهره وری و کارائی فنی در این تحقیق محاسبه شاخص مالم کوئیست با کمک روش تحلیل پوششی داده ها (dea) می باشد و از نرم افزار deap2.1 برای تحلیل داده ها استفاده شده است. داده های مورد استفاده در این مطالعه از نوع داده های مرکب و مربوط به سیستم هزینه تولید سویا، کلزا و آفتابگردان در استانهای عمده تولید کننده که بالاترین میزان تولید را دارا بودند و توسط اداره کل آمار و اطلاعات وزارت کشاورزی در فاصله سالهای 86-1378 منتشر شده، می باشند. همچنین نهاده هایی که در بررسی بهره وری کل عوامل تولید و اجزای آن وارد شده اند شامل بذر، کود شیمیائی، کود حیوانی، سم، نیروی کار، ماشین آلات، آب و زمین بوده و از میزان تولید نیز برای محاسبه رشد بهره وری کل عوامل استفاده شده است. در نهایت به این نتیجه رسیده ایم که با توجه به عوامل تولید (نهاده های مصرفی) به کار برده شده در تولید دانه های روغنی مورد نظر در استانهای عمده تولیدکننده؛ سویا آبی، سویا دیم، آفتابگردان دیم و کلزا دیم دارای متوسط رشد مثبت بهره وری کل عوامل تولید و کارائی فنی می باشند و کلزا آبی دارای رشد منفی کارائی فنی تولید و رشد مثبت در بهره وری کل عوامل تولید است. آفتابگردان آبی دارای متوسط رشد منفی بهره وری کل عوامل تولید و کارائی فنی است.